Wie is Rappa?
“Er is een sterke focus op humor, sociale observaties en kritiek.”
Rappa, pseudoniem van Robby Jonathan Parabirsing (Paramaribo, 13 augustus 1954), is een Surinaamse prozaschrijver, columnist en gepensioneerd leraar Nederlands.
Hij voltooide zijn middelbare schoolopleiding in 1973 aan het zesjarig Surinaams Lyceum. Vervolgens behaalde hij in 1974 zijn Pedagogisch Getuigschrift en de akte Leraar Onderwijs (LO) Nederlands aan het Instituut voor de Opleiding van Leraren (IOL). In 1977 rondde hij de MO-A Nederlands opleiding af, eveneens aan het IOL, en in 1993 behaalde hij daar zijn MO-B Nederlands. Hij werkte als leraar Nederlands op verschillende onderwijsinstellingen in Suriname, waaronder het Vrije Atheneum en de Algemene Middelbare School (AMS) (1).
Rappa’s officiële debuut als schrijver kwam in 1980 met de publicatie van Friktie tories. De verhalen in deze bundel zijn gebaseerd op het dagelijkse leven in Suriname. Er is een sterke focus op humor, sociale observaties en kritiek. Letterlijk betekent de titel ‘gevlochten verhalen’. Rappa onderzoekt in de verhalen spanningen of conflicten binnen de samenleving op een luchtige en toegankelijke manier. Vóór 1980 schreef hij informele stukken waarmee hij zijn scherpe, humoristische stijl ontwikkelde. In het tweede boek, Opa Djannie en andere verhalen (1981), combineert hij humor met thema’s zoals familie en tradities in Suriname. Het derde boek Fromoe Archie (1984) staat ook bekend om zijn scherpe satire. In al zijn werk hanteert Rappa het Surinaams-Nederlands. Dit is belangrijk voor de erkenning van de Surinaamse variant van het Nederlands, juist ook omdat hij leraar Nederlands is. Het vierde boek, De vlek uit het verleden (1984), is populair bij studenten uit het voortgezet onderwijs. Rappa verkent thema’s als schuld, schaamte en de invloed van het verleden op het heden.
Uit De vlek uit het verleden (pagina 112):
Het getik van de bim-bamklok klonk als het tikken van een tijdbom. Opeens leek ze te ontwaken, met felle ogen keek ze haar dochter aan.
“Wie is deze man?”
“Wie … oh Roy … ja, hij is …. Roy Derwalt.”
“Hoor dat, die naam … Is hij jouw vriend?
“Wel…… ik… … ja!”
“Heb je met hem geslapen?”
“He?? Waarom vraagt u… ”
Hij houdt zich ook bezig met het begeleiden van aankomende schrijvers en dichters en het uitgeven van literatuur in kleine oplagen. Hij had decennialang een bibliotheek waar jongeren hun boeken voor ontspanning of literatuurlijst konden lenen. Onderdeel van de bibliotheek waren de planken met stripverhalen (de stripbieb), waar vooral tijdens de schoolvakanties jong en oud van kwam genieten. Rappa is ook voordrachtskunstenaar (hij verscheen wekelijks in het tv-programma Panorama) en schrijver van columns (in het maandblad Parbode en op Starnieuws met Politieke Borrelpraat). Ook is hij editor van literaire en niet-literaire teksten. Naast eigen producties stelt Rappa al jaren zijn kennis en schrijfervaring ter beschikking van derden. Zo heeft hij vele manuscripten op professionele wijze bewerkt en klaargemaakt voor publicatie. Vanaf 1999 zijn de meeste van deze manuscripten onder de uitgeversnaam RALICON op de markt gebracht. Een voorbeeld is de historische roman Ter dood veroordeeld van John de Bye. Verder is Rappa al jaren corrector van afstudeerscripties van studenten van de Anton de Kom universiteit en het Instituut voor de Opleiding van Leraren (IOL).
In 2023 verscheen Een kleine politieke historie van Suriname deel 1 over de periode 1650-1947. Deel 2, dat de periode na de Tweede Wereldoorlog behandelt, kwam in 2024 uit. In deel 1 bespreekt Rappa onder andere de rol van de gouverneur en de aanwezigheid van versterkte militaire posten, zoals forten en kanonnen, die essentieel waren voor het besturen van de volksplanting. Daarnaast bevat het boek foto’s van onder andere Theater Bellevue en Theater Luxor, evenals verkiezingspropaganda uit 1926 van dr. Schuitemaker. Hij geeft aan dat er na de Tweede Wereldoorlog stormachtige politieke ontwikkelingen hebben plaatsgevonden, waaronder de oprichting van politieke partijen en discussie over de invoering van het Algemeen Kiesrecht. Deel 2 gaat dieper in op de eerste verkiezingen in Suriname volgens dit kiesrecht.
Rappa is sinds 2013 voorzitter van Schrijversgroep ’77 (S77). Deze rol geeft hem de mogelijkheid om actief invloed uit te oefenen op de richting van de Surinaamse literatuur en het literaire beleid. S77 brengt het werk van Surinaamse schrijvers onder de aandacht, zowel nationaal als internationaal. Rappa, als een van de prominente figuren binnen deze groep, heeft zich ingezet voor het bevorderen van literatuur en cultuur in Suriname. Hij heeft daarbij niet alleen zijn eigen werk gepromoot, maar ook dat van andere Surinaamse schrijvers. Zijn voortdurende inzet voor literatuur en educatie is een belangrijke bijdrage aan de culturele en educatieve ontwikkeling in Suriname.
