Wie is Bish Ganga?
De eigenlijke naam van Bish Ganga is Vishnoedat Ganga. Hij werd op 2 april 1948 geboren in het district Saramacca. Hij is het vijfde kind van de negen kinderen van zijn ouders. Hij groeide op in een arm boerengezin te De Volharding, een vroegere plantage aan de rechteroever van de Saramaccarivier. Zijn grootouders waren contractarbeiders die vanuit India naar Suriname kwamen om te werken op de plantages.
Bish Ganga moest evenals zijn broers en zussen meehelpen in het gezin. Maar dat gold ook voor de meeste kinderen uit arme boerengezinnen. Voordat hij naar Paramaribo vertrok om voortgezet onderwijs te volgen, hielp hij dus flink mee in de huishouding en op het land. Hij hielp mee als kinderoppas, met het planten en oogsten van rijst en maïs en met het verwerken van cacao. In Paramaribo doorliep hij het ulo, mulo en vwo; respectievelijk de Theodoor Judaschool, de Shri Vishnuschool en de Algemene Middelbare School (AMS).
Nadien werkte hij voor de Hollandse Bank Unie te Paramaribo, die later de Algemene Bank Nederland werd genoemd. In 1970 vertrok hij naar Nederland waar hij Spaanse Taal en Letterkunde aan de universiteiten van Leiden en Utrecht studeerde. In Nederland werkte hij voor de Slavenburg’s Bank in Leiden. Bovendien was hij gedurende twintig jaar beleidsambtenaar bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Verder heeft hij kort een interimfunctie in de informatievoorziening vervuld bij de streekschool voor beroepsbegeleidend onderwijs te Nieuwegein, die later is opgegaan in ROC Midden Nederland. Ook heeft hij tien jaar de functie vervuld van beleidsadviseur IT voor het College van Bestuur van het Albeda College in Rotterdam.
Na zijn pensionering heeft hij Sanskriet gestudeerd aan de Vrije Universiteit van Amsterdam.
Bish Ganga heeft twee boeken geschreven: Lalbahadoer, een fatale liefde (2008) en De Rechteroever van de Saramaccarivier (2018), een verhalenbundel over het reilen en zeilen van het dagelijks leven daar. Uit deze bundel zijn twee verhalen opgenomen in Lezen doet je goed, een leesmethode voor de Surinaamse basisscholen. Hij schreef ook korte verhalen voor het blad Hindu Life Magazine (HLM) zoals: Het ene leven voor het andere (in nummer 2, 2009), 1960 (in nummer 3, 2009). Dit is een waar gebeurd verhaal over de werking van Indra Jál. Indra Jál heeft te maken met de kracht van mantra’s en meditatie uit de hindoeïstische levensfilosofie, in zekere zin vergelijkbaar met Winti van de Afro-cultuur. Verder Fyo – fyo? (in nummer 4, 2009) en Alles kwijt (in nummer 5, 2009). Voor de blog van de Werkgroep Caraïbische Letteren schreef hij: De Grote Suriname Tentoonstelling, een impressie (2019), Mijn herdenking anno 2020 van de Hindostaanse immigratie (2020), Munshi Rahman Khan: een nieuwe druk? (2019), Sarnámi, ook een Surinaamse taal (2019).
Samen met zijn echtgenote Trudy van Halderen († 2023) publiceerde hij De Javanen in de Surinaamse samenleving (2016) met een uitgebreide inleiding van Harriëtte Mingoen, voorzitter van de Stichting Comité Herdenking Javaanse Immigratie (STICHJI). Het manuscript was van wijlen dr. G. D. van Wengen. Van Wengen bracht in de zestiger jaren een jaar door in Suriname om de cultuur en het leven van de Javanen te bestuderen. Het onderzoeksverslag had hij in samenwerking met de STICUSA (Stichting Culturele Samenwerking) op stencil laten vermenigvuldigen, omdat het om verschillende redenen niet als boek kon worden gepubliceerd. Bish en Trudy bewerkten dit verslag tot een boek. Trudy bewerkte ook De Sittewasie, een in 1969 uitgekomen documentatie over de val van het kabinet van Johan Adolf Pengel. Bish schreef het voorwoord. De bewerkte versie verscheen in 2022 in Suriname bij uitgeverij Ralicon en in Nederland bij Brave New Books.
Terugkomend op het eerste boek van Bish Ganga: Lalbahadoer, een fatale liefde; dit verhaal is gebaseerd op een ware gebeurtenis uit 1952. Lalbahadoer woonde op Meerzorg aan de weg naar Peperpot in het district Commewijne. Hij werd verliefd op zijn buurmeisje Silawatie. Helaas eindigde deze liefde in een bloedbad. Wat dreef Lalbahadoer ertoe om op donderdag 10 september 1953 Silawatie en haar moeder te vermoorden?
Artikel geschreven door:
Gail Burleson
