Wie is Dobru?

Het is de schuld van mijn Hollandse leraar Nederlands dat ik aan het dichten ben geslagen; het waren zijn sceptische, ergens cynische opmerkingen bij het scanderen van gedichten, die mij zijn uitdagingen lieten aanvaarden en mijn eerste gedicht het licht deed zien.

Dobru, pseudoniem van Robin Ravales (Paramaribo, 29 maart 1935 - 17 november 1983) was een Surinaams dichter, schrijver en politicus. Hij was statenlid voor de Partij Nationalistische Republiek (PNR) en na 1980 een half jaar onderminister van Cultuur. Zijn pseudoniem betekent dubbele R, een verwijzing naar de initialen van zijn voor- en achternaam Robin Ravales. Dobru raakte al op jonge leeftijd geïnteresseerd in het Surinaams nationalisme. Op school werd hem verboden om Sranantongo, zijn moedertaal, te spreken. Hierdoor schaamde hij zich lange tijd om zich in het Sranan uit te drukken. Hij zegt hierover: ‘’Ik heb duizend strafregels moeten schrijven op de lagere school: Ik mag geen negerengels spreken. Thuis moest je Nederlands tot je ouders spreken, al spraken ze je in het Surinaams aan. Eén keer heb ik het geprobeerd en is er door mijn moeder bijna een tand uit mijn mond geslagen. (Wikipedia)

Dobru heeft Rechten gestudeerd op de Surinaamse Rechtsschool, waar hij later voorzitter werd van studentenvereniging Labor Omnia Vincit. Hij werd samen met Theo Uiterloo gearresteerd, nadat ze een communiqué hadden uitgegeven waarin ze kritiek leverden op de regering onder leiding van Johan Adolf (Jopie) Pengel. Hierna werd hij ontslagen uit de overheidsdienst en afgeschreven van de Surinaamse Rechtsschool. Alhoewel hij in de eindfase van de opleiding was, kreeg hij de kans niet om zijn studie af te maken.

In 1970 las hij in een vliegtuig onderweg naar Guyana in de Trinidad Guardian dat er in Guyana een conferentie zou zijn van Caribische schrijvers en kunstenaars. Hij ging direct na aankomst naar het Freedom house, het hoofdkwartier van de Peoples Progressive Party (PPP). Dezelfde avond werd hij thuis bij de voorzitter, Cheddy Jagan, uitgenodigd. Dobru vertelde in een spontane voordracht over Suriname en droeg twee gedichten voor in het Engels. (Wan van hemzelf en Sranan na mi van Eugene Rellum). De schrijvers raakten onder de indruk van zijn gedrevenheid en nodigden hem uit de volgende dag op de conferentie te spreken. Het is aan Robin Ravales te danken dat Suriname zich op de Carifesta’s kon presenteren. (Suriname.nu)

Dobru begon op de middelbare school met dichten, omdat zijn docent Nederlands spottend zei dat in het markttaaltje Sranantongo geen gedichten geschreven konden worden. Dobru nam de volgende dag een door hemzelf geschreven gedicht in het Sranantongo mee naar school: Pina (Armoede). In Dobru’s eerste bundel, Matapi, (1965) zijn de meeste gedichten in het Sranantongo. Later schreef hij meer in het Surinaams-Nederlands, dat is de variant van het Nederlands gesproken in Suriname. Dobru stimuleerde velen tot het schrijven in het Sranan en Surinaams-Nederlands. Door zijn contacten met Caribische dichters publiceerde hij ook in het Engels. Het gedicht Wan is in veel talen vertaald. Het maakte hem tot de bekendste Surinaamse dichter in het Caraïbisch gebied. Het gedicht roept op tot nationale eenheid. Hij wijst in de laatste strofe op vele haarsoorten, huidskleuren en talen, maar benadrukt het belang van eenheid.

Wan

Wan bon
Someni wiwiri
Wan bon

Wan liba
Someni kriki
Ala e go na wan se

Wan ede
Someni prakseri
Prakseri pe wan bun mus’ de

Wan Gado
Someni fasi fu anbegi
Ma wan Papa

Wan Sranan
Someni wiwiri
Someni skin
Someni tongo

Wan pipel.

(dbnl.org)

Samen met Thea Doelwijt en Jozef Slagveer richtte Dobru in 1968 de schrijversgroep ‘Moetete’ (draagmand) op. Zij gaven tegelijkertijd een tijdschrift uit met dezelfde naam. De schrijvers stelden zich ten doel Surinamers bewust te maken van eigen literatuur. Ze financierden hun eigen publicaties, omdat er in Suriname geen uitgeverijen waren. Ze wilden bovendien dat literatuur deel ging uitmaken van het schoolcurriculum. Om dit doel te bereiken gaven de Moetete-schrijvers regelmatig gastlessen op de vos-scholen. Zij waren bijzonder populair onder de schooljeugd. De dichters droegen vaak voor op hoeken van de straten en verkochten hun boeken aan voorbijgangers. Het lukte ze op deze manier aandacht te vragen voor de eigen Surinaamse literatuur. Dobru maakte vooral furore door de sterke voordracht van zijn poëzie. (literatuurgeschiedenis.org).

Geschreven door:
Marilva Dollart
10 januari 2025